Οι συμπεριφορές συχνά χαρακτηρίζονται ως «διαφυγή», υποθέτοντας ότι οι μαθητές «απλώς προσπαθούν να ξεφύγουν» από μια εργασία ή μια κατάσταση. Αλλά οι λειτουργικές εκτιμήσεις που οδηγούν σε διαφυγή, πιθανώς και να υποδεινύουν ότι δημιουργείται μια άτυπη ανάπτυξη των εκτελεστικών λειτουργικών δεξιοτήτων, η οποία συχνά είναι πραγματικά η ρίζα αυτών των «συμπεριφορών».
Οι εκτελεστικές δυσλειτουργίες συχνά μοιάζουν σαν οι μαθητές να προσπαθούν να ξεφύγουν από τη δραστηριότητα, ενώ στην πραγματικότητα απλά δεν ξέρουν πώς να το επιτύχουν με επιτυχία. Οι εκτελεστικές/επιτελικές λειτουργίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων, όπως τον προγραμματισμό, την οργάνωση, τον αυτοέλεγχο, την αυτοδιαχείριση, την έναρξη εργασιών, τη διαχείριση χρόνου, τη μεταγνώση, την ευελιξία σκέψης, τη μετάβαση, την ιεράρχηση και καταμοιρασμό των εργασιών ("Από πού να ξεκινήσω;"), τη μνήμη εργασίας, την προσοχή, την επιμονή, την προσαρμοστικότητα, τη συναισθηματική ρύθμιση και άλλα.
Οποιαδήποτε εργασία ή δραστηριότητα που περιλαμβάνει σκέψη, προγραμματισμό ή/και δράση (δηλαδή τα πάντα) απαιτεί ορισμένες εκτελεστικές λειτουργικές δεξιότητες. Όταν οι μαθητές έχουν άτυπη ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, συχνά αντιμετωπίζουν μια αναντιστοιχία στις δεξιότητες που αναμένονται από αυτούς και στις δεξιότητες που έχουν στην πραγματικότητα - κάτι που οδηγεί σε ανησυχητικές συμπεριφορές καθώς ο μαθητής προσπαθεί να αντεπεξέλθει.
Ακολουθούν μερικά σημάδια ότι η ανησυχητική συμπεριφορά που βλέπετε είναι στην πραγματικότητα σημάδι δυσλειτουργίας εκτελεστικών λειτουργιών:
.
Ο μαθητής συχνά κάνει πράγματα παρορμητικά.
.
Ο μαθητής αργεί συχνά στο σχολείο ή στην τάξη.
.
Ο μαθητής έχει ένα αισθητά ακατάστατο σακίδιο, κουτί βιβλίων, γραφείο κ.λπ.
.
Ο μαθητής έχει «μεγάλα/υπερβολικά συναισθήματα» σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του.
.
Ο μαθητής δε χρησιμοποιεί το χρόνο του με σύνεση.
.
Ο μαθητής ζητά συχνά υλικά που πρέπει να έχει πάντα, όπως μολύβι ή χαρτί.
.
Ο μαθητής συχνά ξεχνάει ειδικές μέρες, όπως εκδρομές, σημαντικές ημερομηνίες λήξης καθηκόντων, αθλητικές εκδηλώσεις, τεστ, εορτασμούς κ.λπ.
.
Ο μαθητής δεν αναγνωρίζει πότε δεν καταλαβαίνει ή δεν έχει κατακτήσει μια δεξιότητα. Οι κακοί βαθμοί του προκαλούν έκπληξη.
.
Ο μαθητής αναβάλλει συχνά.
.
Ο μαθητής παλεύει να περάσει από τη μια εργασία στην άλλη.
.
Ο μαθητής συχνά παραλείπει βήματα σε μια εργασία ή και μια ολόκληρη εργασία.
.
Ο μαθητής μιλάει χωρίς «φίλτρο».
Όταν βλέπετε σημάδια εκτελεστικής δυσλειτουργίας, είναι σημαντικό να παρέχεται υποστήριξη και βοήθεια στον μαθητή, καθώς και απευθείας οδηγίες για την ενίσχυση των εκτελεστικών λειτουργικών του δεξιοτήτων, αντί για ανταμοιβές.
Επιμέλεια:
Λίνα Σίσκα - Επιστημονική υπεύθυνη Κ.Ε.Π.Ε.Ψ.Υ