Αν ψάξετε στο Google στο «18 μηνών που δε μιλάει», θα βρείτε χιλιάδες αναρτήσεις από ενδιαφερόμενους γονείς που ζητούν συμβουλές για το παιδί τους που καθυστερεί να μιλήσει. Πολλοί από αυτούς τους γονείς, των οποίων το παιδί φαίνεται να αναπτύσσεται φυσιολογικά με κάθε άλλο τρόπο, αναφέρουν ότι οι ειδικοί τους λένε να μην ανησυχούν, ότι κάποιος στην οικογένεια «δε μίλησε μέχρι τα 3-4» ή ότι «τα αγόρια μιλούν αργά». Άλλοι γονείς λένε ότι ο γιατρός τους τους είπε να περιμένουν μέχρι το παιδί τους να γίνει τουλάχιστον 3 ετών πριν ζητήσουν βοήθεια. Συχνά, το ένστικτο των γονιών είναι να αναζητήσουν βοήθεια, αλλά άλλοι τους λένε «να περιμένουν και να δούμε». Τελικά, «ο Αϊνστάιν δεν άργησε να μιλήσει;» Αυτή μπορεί να είναι μια πολύ συγκεχυμένη κατάσταση για τους γονείς που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους.
Η προσέγγιση «περιμένω να δω» στα παιδιά που καθυστερούν να μιλήσουν είναι αποτέλεσμα λανθασμένων αντιλήψεων σχετικά με την τυπική γλωσσική ανάπτυξη. «Όλα τα παιδιά αναπτύσσονται με τον δικό τους ρυθμό» είναι μια άλλη κοινή φράση που συναντούν οι γονείς όταν αναζητούν μια εξήγηση για την καθυστερημένη ανάπτυξη ενός παιδιού. Ενώ τα παιδιά αναπτύσσονται με τον δικό τους ρυθμό σε κάποιο βαθμό, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ορισμένα ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Όταν δεν επιτυγχάνονται, αυτό γίνεται λόγος ανησυχίας. Ενώ μερικά παιδιά φαίνεται να προλαβαίνουν μόνα τους, άλλα όχι.
Όπως συμβαίνει με όλα στην ανάπτυξη του παιδιού, τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν με διαφορετικούς ρυθμούς. Ενώ τα περισσότερα νήπια τείνουν να είναι σε θέση να πουν μερικές πρώτες λέξεις γύρω από το ορόσημο του ενός έτους, δεν το κάνουν όλα - υπάρχει ένα ευρύ φάσμα όσον αφορά τις γλωσσικές και επικοινωνιακές δεξιότητες ενός μικρού παιδιού.
Ως γονιός, είναι εξίσου φυσιολογικό να αναρωτιέστε αν πρέπει να ανησυχείτε για τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας. Πριν ξεκινήσετε να ρωτάτε γύρω σας και να συγκρίνετε το μικρό σας με άλλους της ηλικίας του/της, δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για την καθυστέρηση ομιλίας ή γλώσσας, καθώς και τα σημάδια ενός πιθανού προβλήματος ομιλίας ή γλώσσας.
Για τα παιδιά που δεν αναπτύσσουν δεξιότητες ομιλίας ή εκείνα που υστερούν σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, είναι σημαντικό να αναζητήσουν επαγγελματική αξιολόγηση από γιατρό ή λογοπαθολόγο.
Ένας αναπτυξιακός έλεγχος και αξιολόγηση μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε εάν το παιδί σας έχει καθυστέρηση στην ομιλία, έχει Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ή και τα δύο. Η καλύτερη κατανόηση των συνθηκών και των παραγόντων κινδύνου του παιδιού σας μπορεί να σας φέρει ηρεμία και, όπως αναφέρθηκε, να σας βοηθήσει να λάβετε την πιο ενημερωμένη απόφαση θεραπείας για να προχωρήσετε.
Γύρω στην ηλικία των 18 μηνών έως δύο ετών είναι όταν οι καθυστερήσεις στην ομιλία και τη γλώσσα γίνονται πιο αισθητές. Ενώ οι γονείς μπορεί να είναι σε θέση να εντοπίσουν πολλά σημαντικά σημάδια στο σπίτι, αυτή είναι γενικά η πιο ιδανική στιγμή για να αξιολογήσετε το παιδί σας επαγγελματικά.
Υπάρχουν διάφορα εργαλεία και μέθοδοι που θα χρησιμοποιήσει ο γιατρός σας ή ο λογοπαθολόγος για να καθορίσει εάν η καθυστέρηση ομιλίας ενός παιδιού προκαλείται από αυτισμό ή δεν σχετίζεται. Αυτά περιλαμβάνουν τον έλεγχο και την εξέταση των κοινωνικών του δεξιοτήτων (δηλαδή, οπτική επαφή, συναισθηματικές ενδείξεις, αναγνώριση ονόματος), σωματικές απαντήσεις (δηλαδή ικανότητα να δείχνει, χρήση αντικειμένων για παιχνίδι) και γλωσσική κατανόηση (δηλαδή αναγνώριση αντικειμένων, κατανόηση βασικών κατευθύνσεων) .
Πώς η λογοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει τις επικοινωνιακές δεξιότητες;
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι κανένα παιδί δεν είναι ίδιο. Τα θέματα επικοινωνίας, όπως και τα συμπτώματα του αυτισμού, μπορεί να διαφέρουν δραματικά από άτομο σε άτομο.
Οι λογοπαθολόγοι, μαζί με άλλους παρόχους φροντίδας, όπως ειδικοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι, διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο σχέδιο θεραπείας ενός παιδιού. Οι λογοθεραπευτές είναι ειδικοί στην αναγνώριση συμπτωμάτων και τη θεραπεία που σχετίζονται με την επικοινωνία που παρουσιάζονται με τον αυτισμό. Βοηθούν στην ανάπτυξη ενός εξατομικευμένου σχεδίου θεραπείας εξειδικευμένου στις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε παιδιού που μπορεί να βελτιώσει τη λεκτική και τη μη λεκτική επικοινωνία του. Βοηθούν τα άτομα να εκφραστούν, να βελτιώσουν τις προσωπικές και κοινωνικές τους σχέσεις και να λειτουργήσουν καλύτερα στις καθημερινές δραστηριότητες.
Ακόμα κι αν το αυτιστικό παιδί σας είναι μη λεκτικό ή διαγνώστηκε αργότερα στη ζωή του, είναι σημαντικό να μην χάσετε την ελπίδα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα είναι σε θέση να γίνει εγγράμματος και ευδιάθετος ενήλικας. Στην πραγματικότητα, μελέτες έχουν δείξει ότι τα αυτιστικά παιδιά ηλικίας τεσσάρων και πέντε ετών με σοβαρές γλωσσικές καθυστερήσεις μετατράπηκαν από μη λεκτικά στην απόκτηση γλωσσικών δεξιοτήτων με την κατάλληλη θεραπεία. Το παιδί σας προορίζεται για σπουδαία πράγματα – ίσως χρειάζεται λίγη περισσότερη βοήθεια για να φτάσει εκεί.
Εδώ αναφέρονται μερικές από τις επικοινωνιακές δεξιότητες που μπορούν να βελτιωθούν με την παρέμβαση ενός λογοθεραπευτή. Συνεργάζονται στενά με τα παιδιά, τις οικογένειές τους/τους φροντιστές τους και άλλα παρέχουν για να βοηθήσουν στη βελτίωση:
Προφορική επικοινωνία
Οι λογοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αρθρώνουν και να εκφράζουν καλύτερα ήχους και λέξεις. Αυτό μπορεί να δώσει στα παιδιά τις στρατηγικές και τους μηχανισμούς για να εκφράσουν καλύτερα τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά τους. Καθώς τα παιδιά γίνονται πιο αποτελεσματικοί επικοινωνιακοί, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση των προβλημάτων συμπεριφοράς.
Κοινωνική Πραγματολογία
Αυτή η δεξιότητα περιλαμβάνει πώς και πότε τα παιδιά χρησιμοποιούν την επικοινωνία σε κοινωνικά περιβάλλοντα. Για παράδειγμα, ενώ ένα παιδί μπορεί να ξέρει πώς να λέει τη λέξη «γεια», μπορεί να μην καταλάβει ότι αυτή η λέξη χρησιμοποιείται ως χαιρετισμός (και επομένως μπορεί να την εισάγει τυχαία σε μια πρόταση). Οι λογοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να μάθουν το κατάλληλο κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο να χρησιμοποιούν ορισμένες λέξεις και φράσεις.
Γλώσσα του σώματος
Οι εκφράσεις του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών και οι χειρονομίες είναι μερικά από τα πιο εκφραστικά μέρη της γλώσσας. Δυστυχώς, μερικά παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν το νόημά τους. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει στην αντιστοίχιση των συναισθημάτων με τις σωστές εκφράσεις του προσώπου και να αναγνωρίσει διακριτικά σήματα που μπορούν να υποδεικνύουν εάν ένα άτομο είναι χαρούμενο, λυπημένο ή θυμωμένο.
Προσωδία
Αυτή η φανταχτερή λέξη σημαίνει απλώς την ένταση και τον τονισμό των φωνών μας στη συνομιλία. Όταν μιλάμε, ο ήχος της φωνής μας φυσικά ανεβοκατεβαίνει. Μερικά παιδιά έχουν επίπεδη προσωδία, η οποία μπορεί να κάνει τη φωνή τους να ακούγεται ρομποτική και χωρίς συναισθήματα. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ρυθμίσουν τον τόνο και την ένταση της φωνής τους όταν μιλούν.
Η λογοθεραπευτική & εργοθεραπευτική παρέμβαση που συντελείται από 18 μηνών μέχρι και τα 4 έτη ονομάζεται Πρώιμη Παρέμβαση και έχει 5 σημαντικά οφέλη:
1. Η πρώιμη παρέμβαση βοηθά το παιδί σας να αξιοποιήσει στο έπακρο τη μάθηση μέσω του παιχνιδιού.
2. Η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να μειώσει την ανάγκη για εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων του παιδιού.
3. Η πρώιμη παρέμβαση συμβαίνει εκεί όπου το παιδί σας νιώθει πιο άνετα και γίνεται μέρος της ρουτίνας του.
4. Οι υπηρεσίες Πρώιμης Παρέμβασης παρέχονται μέσω αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ
5. Η πρώιμη παρέμβαση ενδυναμώνει τις οικογένειες να βοηθήσουν το παιδί τους να φτάσει στις πραγματικές του δυνατότητες.
#Δράσε πριν τα 3
Επιμέλεια άρθρου:
Λίνα Σίσκα, M.Sc. Σχολική Ψυχολογία / M.Sc. Αναπτυξιακή & Εφηβική Υγεία,
Ιδιοκτήτρια ΚΕΠΕΨΥ-Πρέβεζα
Πηγές:
How to Tell if Your Child is a Late Talker – And What to Do about It. Lauren Lowry
Late Talking: Speech or Language Delays in Toddlers. Kerry Weiss
Speech Delay vs Autism: Understanding and Recognizing the Difference. Leanne Sherred